Ο Παναθηναϊκός Αθλητικός Όμιλος (Π.Α.Ο.) είναι ελληνικός αθλητικός σύλλογος με έδρα την Αθήνα. Ιδρύθηκε το 1908, ενώ έμβλημά του αποτελεί το τριφύλλι, σύμβολο ισορροπίας, ενότητας και καλοτυχίας. Η ονομασία παραπέμπει στο λόγο Παναθηναϊκός αρχαίου Αττικού ρήτορα Ισοκράτη, ο οποίος παρουσίαζε την ανωτερότητα των συμπολιτών του Αθηναίων ως προς την παιδεία, τη δημοκρατική φύση, αλλά και τη στρατιωτική τους ισχύ που θεωρούσε ότι χρησιμοποίησαν προς όφελος όλων των Ελλήνων.
Ιδρύθηκε από τον Γιώργο Καλαφάτη το 1908, όταν αυτός και άλλοι 40 αθλητές έφυγαν από τον Πανελλήνιο Γυμναστικό Σύλλογο, επειδή ο τελευταίος κατήργησε το ποδοσφαιρικό του τμήμα θεωρώντας το ασύμβατο με το στίβο.Στις 3 Φεβρουαρίου 1908 διεξήχθη η πρώτη σύσκεψη των αθλητών και αποφασίστηκε η δημιουργία ενός αμιγώς ποδοσφαιρικού συλλόγου.
Το όνομα που δόθηκε στην ομάδα ήταν Ποδοσφαιρικός Όμιλος Αθηνών (Π.Ο.Α.), αφού οι ιδρυτές της ομάδας ήταν Αθηναίοι –γόνοι μάλιστα διακεκριμένων οικογενειών– και θέλοντας να τονίσουν τον ποδοσφαιρικό σκοπό του νέου συλλόγου. "Εκείνο που γι’αυτούς είχε σημασία ήταν πως θα βάπτιζαν την ομάδα τους, την ομάδα της Αθήνας μας. Όλοι τους –αν και τόσο μικροί– εφλέγοντο από την ίδια μεγάλη πίστι και πεποίθησι. Ότι και τ’όνομα της ομάδος τους θα πρέπει να είναι αθηναϊκό. Να μιλάη στην καρδιά του κάθε Αθηναίου και της κάθε Ατθίδας." (Λ. Πανουργιάς, 1955).
«Πώς ο Σύλλογος απέκτησε την σημερινή του ονομασία ως Παναθηναϊκός Α.Ο.»
«Πώς ο Σύλλογος απέκτησε την σημερινή του ονομασία ως Παναθηναϊκός Α.Ο.»
Προηγουμένως ο Σύλλογος έφερε, ως γνωστόν, την επωνυμίαν «Πανελλήνιος». Με την ονομασία όμως αυτήν συνεχέετο με τον -υφιστάμενον και τότε- σημερινόν Πανελλήνιον Γ.Σ.
Χαρακτηριστικόν είναι ότι έγγραφα ανήκοντα εις τον ένα Σύλλογον έφθαναν εκ παραδρομής εις τον άλλον. Τούτο βέβαια δεν ήτο δυνατόν να γίνη ανεκτόν από τα μέλη του Συλλόγου τα οποία με τον διακρίνοντα αυτά ζήλον ήθελαν όχι μόνον την πρόοδόν του αλλά και την κατά πάντα... ανεξαρτησίαν του.
Ούτω απεφασίσθη η νέα αλλαγή του ονόματός του. Προς τούτο προεκηρύχθη... πρόχειρος διαγωνισμός μεταξύ των μελών ένα έκαστον των οποίων υπεχρεώθη να υποδείξει και μίαν νέαν επωνυμίαν. Μεταξύ των άλλων επροτάθη υπό του σημερινού Γεν. Γραμματέως του ΠΑΟ Μιχ. Παπάζογλου η ονομασία «Παναθηναϊκός Α.Ο.». Αύτη ενεκρίθη από όλα τα μέλη παμψηφεί και ούτω ο σύλλογος φέρει την επωνυμίαν αυτήν από του έτους 1923.
Έμβλημα του συλλόγου αποτελεί το τριφύλλι που φέρει συμβολισμούς από την αρχαιότητα και είναι διαδεδομένο σε πολλούς λαούς ανά τον κόσμο. Συμβολίζει την ισορροπία ανάμεσα σε πνεύμα, νου και σώμα, καθώς και την καλοτυχία, ισορροπία, γονιμότητα, αναγέννηση και αιώνια ζωή. Ο Άγιος Πατρίκιος δίδασκε το δόγμα της Αγίας Τριάδας χρησιμοποιώντας το για να απεικονίσει την τρισυπόστατη μορφή του Θεού.
Το έτος 1919 ήταν και αυτό μάλλον αναξιόλογο από απόψεως αγωνιστικής κινήσεως. Ελάχιστα ματς έγιναν τότε χωρίς μεγάλη μάλιστα σημασία. Κάτι προσπάθειες για πρωτάθλημα με πρωτοβουλία της ΧΑΝ αυτήν την φορά δεν είχαν καλή τύχη. Ο πόλεμος στην Μ. Ασία συνεχίζετο και ο κόσμος δεν έδειχνε ενδιαφέρον για την μπάλλα. Έτσι η προσοχή του Συλλόγου εστράφη –μετά ιδίως την επιστροφή του Αποστ. Νικολαΐδη από την Πόλι και του Γ. Καλαφάτη από το μέτωπο– κυρίως στο διοργανωτικό μέρος όπου σημειώθηκε ένα αξιοσημείωτο γεγονός. Ένας σταθμός στην ιστορία του σωματείου. Και ήταν αυτό η καθιέρωσις ως νέου σήματος του συλλόγου του «Τριφυλλιού». Για αυτήν υπάρχουν τρεις εκδοχαί.
Η μία ότι «νουνός» του υπήρξε ο νυν Γεν. Γραμματεύς του κ. Μ. Παπάζογλου ο οποίος αγωνίζομενος προηγουμένως εις Κων/πολιν είχε ως σήμα του εκεί συλλόγου το «τριφύλλι». Από εκεί λοιπόν το μετέφερε αργότερα στον «Πανελλήνιο Π. Ο.».
Η δευτέρα φέρει ως «νουνόν» του τον κ. Απ. Νικολαΐδην όστις εγνώρισε πρώτος το τριφύλλι ως σήμα σε μία Γερμανική ομάδα όταν ευρίσκετο εκεί ως φοιτητής.
Και η τρίτη αναγνωρίζει τον διευθυντήν της Εθν. Πινακοθήκης αείμνηστον Χατζόπουλον όστις υιοθέτησε και εφιλοτέχνησε το «τριφύλλι» δια τον σύλλογον.
Γεγονός πάντως είναι ότι όλα τα τότε μέλη του «Πανελληνίου» εδέχθησαν ως σήμα το τριφύλλι. Αλλά επικρατεστέρα άποψις φέρεται η πρώτη δηλ. η του κ. Παπάζογλου, ο οποίος... παρέχει και τα επισημότερα ντοκουμέντα ως φαίνεται στην φωτογραφία της σελίδος 17.[σ. 3]
|
| Πάνος Μακρίδης-Σπύρος Καραθανάσης, Η ιστορία του Παναθηναϊκού (1908-1948), έκδοση Αθλητικής Βιβλιοθήκης (εφ.ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΗΧΩ), Αθήνα 1948, σ. 27-28 |
Ένα τέταρτο βιβλίο προσθέτει πως η έλλειψη εμβλήματος για τη φανέλα της ομάδας απασχολούσε καιρό τον Γ. Καλαφάτη, ο οποίος όρισε την επιτροπή Νικολαΐδη-Πανουργιά-Παπάζογλου-Χατζόπουλου ώστε να εκπονήσουν και υποβάλουν σχετική εισήγηση στη γενική συνέλευση των μελών.Εκείνη έλαβε χώρα το 1919 και ομόφωνα ενέκρινε την πρόταση, οπότε:Πηγή που επίσης πραγματεύεται την πορεία του σωματείου, συμφωνεί στη χρονιά του 1919 αποδίδοντας την επιλογή από κοινού σε Παπάζογλου και Νικολαΐδη. Άλλη, μεταγενέστερη, δεν καταγράφει ονόματα παρά μόνο ότι η απόφαση λήφθηκε το ίδιο έτος "σε μία συνέλευση που πέρασε στην ιστορία".
Σύμφωνα με τον Νίκο Γκούμα –ο οποίος έζησε εκ του σύνεγγυς όλους τους μεγάλους του Συλλόγου– και όσα κατέγραψε στην ιστορία του, το 1969,η ιδέα ανήκε κυρίως στον Μιχάλη Παπάζογλου, του οποίου η ομάδα, στο Κιατικιόι της Κων/πολης, όταν μετείχε σ' αυτήν, είχε το τριφύλλι ως έμβλημα...,Ο αθλητικός ερευνητής και δημοσιογράφος Βαγγέλης Μελέκογλου, εξάλλου, τοποθετεί το γεγονός ένα περίπου χρόνο πριν από τη μετονομασία σε ΠΠΑΟ το Φεβρουάριο του 1920 και σημειώνει ότι:
Η καθηγήτρια ιστορίας Χριστίνα Κουλούρη αναφέρει: "Για πρώτη φορά εμφανίζεται σε σφραγίδα το τριφύλι το 1922 (έγγρ. Π.Α.Ο. προς Ε.Ο.Α., 12 Σεπτ. 1922), το οποίο όμως φέρεται πως έχει καθιερωθεί από το 1919." Η συγκεκριμένη αλληλουχία ίσως δικαιολογεί το έτος εισαγωγής 1918 που αναφέρει η ΠΑΕ Παναθηναϊκός, η οποία θεωρεί τον Παπάζογλου αποκλειστικό εμπνευστή του τριφυλλιού. Ο ίδιος φέρεται να μην το εισηγήθηκε πρώτη φορά τότε όντας νέο διοικητικό στέλεχος, αλλά κατά την ποδοσφαιρική του ακόμη θητεία στην ομάδα και το αργότερο έως το 1914 (για να ακολουθήσει η σχεδόν πλήρης αδρανοποίησή της εξαιτίας Εθνικού Διχασμού και Α΄ ΠΠ). Ο επί 4½ δεκαετίες σε διάφορες θέσεις του Παναθηναϊκού ομογενής από τη Χαλκηδόνα υπήρξε επίσης ο κύριος συντελεστής της τελικής του ονοματοδοσίας το 1922.ενώ παραθέτει την υιοθέτησή του πρώτα στην εμφάνιση των παικτών και κατόπιν ως επίσημο σύμβολο του Παναθηναϊκού.Φωτογραφία περιεχόμενη σε ένα έκτο ανάλογο πόνημα, πάντως, εμφανίζει τον Παπάζογλου ως τον μοναδικό ο οποίος φέρει τριφύλλι στη φανέλα μεταξύ των οκτώ Κων/πολιτών συναθλητών που μετείχαν στο συγκεκριμένο αναμνηστικό στιγμιότυπο του 1910.Η ίδια πηγή επιβεβαιώνει τη σύσταση ειδικής επιτροπής για το έμβλημα, αλλά με πέμπτο μέλος τον Καλαφάτη, και τα αυτοσχέδια μικρά τριφύλλια που αθλούμενοι, μέλη και οπαδοί έσπευσαν να τοποθετήσουν στο πέτο του σακακιού τους, ενώ χρονολογεί την "ιστορική" εκείνη συνέλευση, πρωτοβουλίας Καλαφάτη, "λίγο προτού τελειώσει ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος" (επίσημη λήξη 11 Νοεμβρίου 1918).
Το στοιχείο όπου όλες οι εκδοχές συγκλίνουν είναι η υλοποίηση του σήματος από το ζωγράφο Γεώργιο Χατζόπουλο, διευθυντή συντήρησης και αποκατάστασης έργων στην Εθνική Πινακοθήκη, μέλος του συλλόγου εκείνη την περίοδο,πρόεδρο το 1921 και με καθοριστική συμβολή στην ενοικίαση από το δήμο Αθηναίων της αγροτικής έκτασης Περιβόλα (προς κατασκευή γηπέδου). Η ομάδα που ενδεχομένως ο Νικολαΐδης είχε παρακολουθήσει να φέρει ως έμβλημα το τριφύλλι ταυτοποιείται από μεταγενέστερες πηγές με τη Φιρτ,πρωταθλήτρια Γερμανίας το 1914 και τελευταία προ της κήρυξης του πολέμου.
Η πλέον πρόσφατη άποψη θεωρεί ότι πηγή έμπνευσης για το έμβλημα αποτέλεσε ο νικητής του μαραθωνίου των Μεσοολυμπιακών της Αθήνας το 1906 –δύο χρόνια πριν από την ίδρυση του ΠΟΑ– Καναδός Γουίλιαμ Σέρινγκ, που αγωνίστηκε φορώντας μια λευκή φανέλα με ένα μεγάλο πράσινο τριφύλλι (σύμβολο της Ιρλανδίας, χώρας οικογενειακής του καταγωγής) στο στήθος.Η παρουσίαση της εκδοχής ποικίλει από μοναδική υπαρκτή (θεωρώντας τον Σέρινγκ έμπνευση για τον Παπάζογλου),πιθανότερη, πιθανή,μέχρι και απλή ιστορική σύμπτωση (με ερωτηματικό).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου